ความขัดแย้งระหว่างความเชื่อกับความจริง

************

เรื่องการพึ่งตนเอง

ชาวพุทธที่ไม่ได้ศึกษาหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าให้เข้าใจอย่างถูกต้อง ก็จะมีความเชื่อกัน (ผิดๆ) ว่า การอ้อนวอนให้สิ่งที่เชื่อกันว่าศักดิ์สิทธิ์ เช่น รูปปั้นที่เป็นตัวแทนของพระพุทธเจ้าหรือเทพเจ้าทั้งหลาย วัตถุมงคลต่างๆ ต้นไม้ เจดีย์ และแม้บุคคล หรือซากศพ เป็นต้น ว่ามีอำนาจวิเศษที่เหนือธรรมชาติ ที่สามารถดลบันดาลสิ่งที่ตนต้องการได้ เช่น ช่วยให้พ้นภัย ช่วยให้ร่ำรวย ช่วยให้มีเสน่ห์ทำให้เพศตรงข้ามหลงรัก ช่วยให้มีสุขภาพดี ช่วยให้ชีวิตมีแต่ความสุข เป็นต้นนั้น เป็นหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า

แต่ในความเป็นจริงนั้นการกระทำเช่นนี้ ขัดกับหลักคำสอนที่แท้จริงของพระพุทธเจ้าอย่างมาก เพราะพระพุทธเจ้าสอนให้พึ่งตนเอง ไม่สอนให้พึ่งคนอื่นหรือสิ่งอื่นใดโดยไม่จำเป็น เพราะการพึ่งคนอื่นนั้น จะทำให้เราอ่อนแอ เกียจคร้าน ขาดประสบการณ์ ไร้ปัญญา (โง่) ไม่มีความเพียรและความอดทน ซึ่งสิ่งเหล่านี้คือสิ่งที่ทำลายคุณธรรมที่จะนำพาชีวิตไปสู่ความเจริญทั้งในทางโลกและทางธรรม

 ความเจริญทางโลกก็คือความเจริญทางสังคมที่ทำให้สังคมสงบสุข ซึ่งก็ต้องใช้คุณธรรม เช่น ความอดทน ความขยัน ประสบการณ์ และปัญญา เป็นสิ่งสร้างขึ้นมา เมื่อขาดคุณธรรมเหล่านี้ก็จะทำให้สังคมไม่เจริญ เมื่อไม่เจริญก็จะมีแต่ความตกต่ำและปัญหาทางสังคมตามมา เช่น ปัญหาการเอารัดเอาเปรียบกัน ปัญหาจากภัยธรรมชาติ ปัญหาทางสังคม ปัญหามลพิษ ปัญหาสิ่งเสพติด ปัญหาอาชญากรรม ปัญหาความอดอยากขาดแคลน ปัญหาโรคติดต่อร้ายแรง และปัญหาด้านสุขภาพ เป็นต้น  ส่วนความเจริญทางธรรมก็คือการมีจิตใจที่สงบสุขและหลุดพ้นจากความทุกข์

เมื่อต้องการความเจริญแต่เราไปพึ่งคนอื่น หรือไปกราบไหว้บนบานให้สิ่งที่เชื่อว่าศักดิ์สิทธิ์มาช่วยให้ชีวิตเจริญ ก็เท่ากับเราเดินสวนทางกับคุณธรรม เพราะเมื่อเราพึ่งคนอื่น ถ้ายังพึ่งได้ก็จะทำให้เราเกียจคร้าน ขาดประสบการณ์ ไม่มีปัญญา แต่เมื่อใดที่สิ่งที่เราเคยพึ่งนั้นกลับพึ่งไม่ได้ขึ้นมา เราก็จะเดือดร้อนอย่างมาก แล้วการกระทำที่ผิดทั้งกฎหมายและศีลธรรมก็จะเกิดขึ้น เช่น การลักขโมย จี้ปล้น การหลอกลวงคดโกง การคอรัปชั่น เป็นต้นก็จะเกิดขึ้น หรืออย่างน้อยที่สุดก็คือ ความตกต่ำยากจน

การอ้อนวอนให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ช่วยเหลือนั้น จะทำให้เรากลายเป็นคนงอมืองอเท้าไปโดยไม่รู้ตัว เช่นคนที่ไปบนสิ่งที่เชื่อว่าศักดิ์สิทธิ์ให้สอบได้ ก็จะทำให้ไม่คิดจะขยันอดทนในการเรียนหรืออ่านหนังสืออย่างเต็มที่ เพราะคิดว่าสิ่งศักดิ์จะช่วยแล้วก็ไม่ต้องเรียนไม่ต้องอ่านอย่างเต็มที่ก็ได้ จึงทำให้มีความรู้น้อยแล้วก็สอบไม่ได้ หรือคนที่ไปอ้อนวอนสิ่งที่เชื่อว่าศักดิ์สิทธิ์ให้มีโชคลาภ ถูกหวย ค้าขายร่ำรวย เป็นต้น ก็จะไม่ขยันอดทนในการทำงานอย่างเต็มที่ จึงทำให้การงานไม่เจริญ หรือคนที่เชื่อว่าตนเองมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยช่วยเหลือก็จะประมาท เช่น ขับรถเร็ว ก้าวร้าว ไม่กลัวใคร ก็จะประสบอุบัติเหตุหรือถูกทำร้ายได้  หรือคนที่ปฏิบัติธรรมก็จะอ้อนวอนให้สิ่งที่เชื่อว่าศักดิ์สิทธิ์ช่วยให้มีสมาธิ มีปัญญา หรือหลุดพ้นจากความทุกข์ โดยไม่ยอมศึกษาและปฏิบัติอย่างเต็มความสามารถ ก็จะไม่มีสมาธิ ไม่มีปัญญา และไม่หลุดพ้นจากความทุกข์ได้อย่างแท้จริง เป็นต้น

เตชปัญโญ ภิกขุ

อาศรมพุทธบุตร เกาะสีชัง ชลบุรี

๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๘

ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ www.whatami.net