ศึกษาพุทธศาสนาควรเริ่มต้นที่ตรงไหน?
สำหรับผู้ที่ยังไม่เคยศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้ามาก่อน
ย่อมจะจับหลักในการศึกษาพุทธศาสนาไม่ได้
คือไม่รู้ว่าจะเริ่มต้นศึกษาจากตรงไหนก่อนจึงจะเข้าใจว่าพระพุทธเจ้ามีหลักคำสอนอย่างไร?
ถ้าได้มีการแนะนำหลักในการศึกษา ก็จะทำให้ผู้ศึกษาสามารถมองเห็นคำสอนทั้งหมดของพระพุทธเจ้าออก
ว่าพระพุทธเจ้ามีหลักคำสอนอย่างไร
และควรเริ่มต้นศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้าตรงไหนก่อน
เพื่อที่จะได้เริ่มต้นศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้าได้อย่างตรงจุด
ก่อนอื่นเราควรเข้าใจก่อนว่า
มนุษย์ทุกคนล้วนอยากได้ความสุข แต่เกลียดกลัวความทุกข์ ซึ่งวิธีการแสวงหาความสุขนั้นใครๆก็รู้วิธีกันดีอยู่แล้ว
ดังนั้นพระพุทธเจ้าจึงไม่สอนเรื่องการแสวงหาความสุข แต่จะสอนเฉพาะเรื่องว่า
"ทำอย่างไรชีวิตในปัจจุบันของเราจึงจะไม่มีความทุกข์เลยหรือมีให้น้อยที่สุดได้"
คำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหมดนั้นจะสรุปอยู่ที่เรื่อง
การสอนให้ละเว้นการทำความชั่วทั้งปวง และสอนให้ทำแต่ความดี
รวมทั้งสอนให้ทำจิตให้บริสุทธิ์ ซึ่งคำสอนเรื่องการละเว้นการทำความชั่วนั้น
เป็นคำสอนที่จะป้องกันไม่ให้ชีวิตของเราต้องประสบกับความวิบัติหรือเดือดร้อนทางร่างกายและสังคม
ส่วนคำสอนเรื่องการทำความดีนั้นจะเป็นคำสอนให้ชีวิตของเรามีความปกติสุขเท่าที่มนุษย์จะมีได้
ซึ่งคำสอนเรื่องการละเว้นความชั่วและให้ทำแต่ความดีนี้จะเป็นคำสอนระดับพื้นฐานหรือศีลธรรมที่มีอยู่แล้วในทุกศาสนา
ซึ่งพระพุทธเจ้าก็สอนศีลธรรมเหมือนกัน แต่ไม่เน้นสอน เพราะศาสนาไหนๆเขาก็มีสอนกันอยู่แล้ว
ส่วนคำสอนที่พระพุทธเจ้าจะเน้นสอนมากที่สุดก็คือ
เรื่องการทำจิตให้บริสุทธิ์ ที่เป็นคำสอนระดับสูงหรือปรมัตถธรรม
ซึ่งคำสอนระดับสูงนี้ก็คือคำสอนเรื่อง การปฏิบัติเพื่อดับทุกข์ของจิตใจเราในปัจจุบัน
หรือที่เรียกว่า ดับทุกข์ที่นี่และเดี๋ยวนี้
ซึ่งหลักในการดับทุกข์นี้ก็คือ อริยสัจ ๔ โดยวิธีการดับทุกข์ตามหลักอริยสัจ ๔
นี้สรุปอยู่ที่ การสอนให้เกิดปัญญาที่เข้าใจในเรื่องของชีวิตเราเองอย่างแจ้งชัด
เมื่อเข้าใจในชีวิตอย่างแจ้งชัดแล้ว
ก็จะสามารถใช้ชีวิตหรือปฏิบัติตัวได้อย่างถูกต้องเพื่อที่จิตใจของเราจะได้ไม่มีความทุกข์เลยหรือมีน้อยที่สุดได้
ซึ่งคำสอนของพระพุทธเจ้า
ที่จะทำให้เห็นแจ้งชีวิตนั้นก็สรุปอยู่ที่คำสอนให้เกิดความเข้าใจอย่างแจ่มชัดในเรื่อง
"ความเป็นอนัตตาของร่างกายและจิตใจ"
ซึ่งเรื่องอนัตตานี้จัดเป็นหัวใจของปัญญาของหลักอริยสัจ ๔ อีกที
สรุปได้ว่า
จุดเริ่มต้นที่ผู้สนใจศึกษาพุทธศาสนาจะต้องเริ่มต้นศึกษาก็คือเรื่อง อนัตตา เมื่อเข้าใจหลักอนัตตาแล้วจะได้นำเอาหลักอนัตตานี้มาพิจารณาถึงความเป็นอนัตตาของร่างกายและจิตใจของเราและของผู้อื่น
รวมทั้งของสิ่งทั้งหลายที่เราประสบอยู่ เพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างแจ่มชัด
ถึงความจริงสูงสุดของสิ่งทั้งหลายของธรรมชาติ
เพื่อที่เราจะได้ไม่มาหลงยึดติดในสิ่งที่เป็นอนัตตาทั้งหลายจนทำ
ให้จิตใจต้องเป็นทุกข์ไปด้วยความโง่สูงสุด (อวิชชา)
ที่ไม่รู้และไม่เข้าใจในความเป็นอนัตตาของทุกสิ่ง
โดยเฉพาะความเป็นอนัตตาของร่างกายและจิตใจของเราเอง.
เตชปัญโญ ภิกขุ ๒๑ มกราคม ๒๕๕๗
อาศรมพุทธบุตร เกาะสีชัง ชลบุรี
(ศึกษาหนังสือที่อธิบายเรื่องอนัตตาเอาไว้อย่างละเอียดได้ที่เว็บไซต์ www.whatami.net)
*********************************************************************
หนังสือที่ควรเริ่มต้นศึกษาก่อน
(๑) หนังสือที่ควรศึกษาก่อนอันดับแรกก็คือหนังสือ"สุญญตา" ที่เป็นเหมือนแผนที่นำทางสู่การเข้าใจหลักคำสอนทั้งหมดของพระพุทธเจ้าโดยเร็ว
(๒) หนังสือที่ควรศึกษาต่อไปก็คือหนังสือ"พระพุทธเจ้าสอนอะไร?" หรือหนังสือ "ฉันคืออะไร?" ที่มีรายละเอียดเพิ่มเติมมากขึ้นต่อจากหนังสือสุญญตา
(๓) หนังสือที่ควรศึกษาต่อไปหนังสือ "ศึกษาพุทธศาสนาอย่างวิทยาศาสตร์" ที่มีเนื้อหาที่มีรายละเอียดมากขึ้นอีก
(๔) หนังสือที่ควรศึกษาต่อไปหนังสือ "พุทธศาสนาในฐานะวิทยาศาสตร์" ที่มีรายละเอียดสมบูรณ์ที่สุด
(ส่วนหนังสือที่เหลือและบทความทั้งหมดควรเอาไว้ศึกษาทีหลัง)
ถ้าผู้ใดต้องการนำเนื้อหาในเว็บไซต์นี้ไปเผยแพร่เพื่อสังคมก็ยินดีอนุญาตให้นำไปเผยแพร่ได้ตามสะดวก ติดต่อผู้ดูแลเว็บ
(Email : whatami_1@yahoo.com)